Eurydyka umiera w tragicznych okolicznościach. Orfeusz zostaje sam. Co dalej?

Przez żałobę przechodzimy różnymi drogami. Jedna wiedzie najpierw przez sawanny, potem przez górzyste krajobrazy i morza; inna zaczyna się przy kole podbiegunowym, przechodzi kilka stref czasowych i klimatycznych. Są ludzie, którzy zaczynają ubierać się na czarno. Są tacy, co nie płaczą, choć czują że powinni.

We współczesnym świecie żałoba została usunięta ze sfery publicznej. Rytuały, które w archaicznych społecznościach miały łączyć jednostkę ze zbiorowością, a przerwane życie z życiem, które dalej się toczy, wygasły lub zostały podważone. Kultura zapomnienia, traktująca żałobę jako anomalię albo przeszkodę na drodze do szczęścia i sukcesu, nie uczy nas tracenia, uniemożliwiając dojrzałą odpowiedź na traumatyczne zbiorowe doświadczenia, takie jak pandemie, katastrofy naturalne czy konflikty wojenne.

W „Orfeuszu” przywołujemy antyczny mit, aby zadać pytanie o sposoby przeżywania utraty, o zapomniane albo nowe rytuały i ich potencjał wydobywania człowieka z samotności. Żałoba interesuje nas tak w wymiarze intymnym, jak i politycznym: podważając wszechobecny nakaz ciągłej produktywności ma przecież w sobie potencjał antysystemowy, a rozmowa o żałobie daje szansę na wzmocnienie relacji społecznych i solidarne przeżywanie bólu.

Kiedy wychodząc z Hadesu Orfeusz się odwraca, traci Eurydykę na zawsze. Ten gest – najczęściej interpretowany jako chwila słabości – staje się powracającym w przedstawieniu refrenem, wokół którego buduje się teatralna rzeczywistość „Orfeusza” i pogrążonych w żałobie Orfeuszy.

OSOBY TWÓRCZE

Reżyseria: Anna Smolar
Scenariusz i dramaturgia: Anna Smolar, Tomasz Śpiewak
Monologi i dialogi: Jacek Beler, Jan Dravnel, Mateusz Górski, Natalia Kalita, Anna Smolar, Tomasz Śpiewak, Justyna Wasilewska, Julia Wyszyńska
Scenografia i kostiumy: Anna Met
Choreografia scen lalkowych: Natalia Sakowicz
Muzyka: Enchanted Hunters (Magdalena Gajdzica, Małgorzata Penkalla)
Reżyseria światła: Rafał Paradowski
Autorka lalki: Olga Ryl-Krystianowska
Asystenci reżyserki: Katarzyna Gawryś, Tymoteusz Sarosiek, Wojciech Sobolewski
Inspicjentka: Monika Tuniewicz
Kierowniczka produkcji: Magda Igielska

OBSADA

Jacek Beler - Przyjaciel, Cerber, Lalkarz, Żałobnik
Jan Dravnel - Ratownik, Piekarz, Informatyk, Persefona, Braciszek, Lalkarz, Żałobnik
Mateusz Górski - Wąż, Kompozytor, Syn, Kolega, Lalkarz, Żałobnik
Natalia Kalita - Teściowa, Koleżanka, Hermes, Matka, Lalkarka, Żałobniczka
Justyna Wasilewska - Dziewczyna, Orfeusz w piekle, Lalkarka, Żałobniczka
Dominika Biernat - Babcia, Lekarka, Dyrektorka opery, Hades, Lalkarka, Żałobniczka

DODATKOWE INFORMACJE

Spektakl porusza temat śmierci i żałoby.
W spektaklu wykorzystywane są światła stroboskopowe oraz dym, pojawiają się używki (papierosy, alkohol).

Orpheus

Text authors: Anna Smolar, Tomasz Śpiewak
Director: Anna Smolar
Premiere: 30 November 2024
Duration: approximately 2 hours

Eurydice dies under tragic circumstances. Orpheus is left on his own. What next?

We take different paths through mourning. One leads, first, through savannas, then, over mountainous landscapes and seas. Another starts at the Polar Circle, and then moves across several time and climate zones. There are people who begin wearing black. There some who don’t cry, though they feel they should.

Mourning in the modern world has been removed from the public sphere. The rituals which in archaic communities were to connect the individual with the collective, interrupted life with life that goes on, have died out or have been weakened. A culture of forgetting, which treats mourning as an anomaly or an obstacle on the road to happiness and success does not teach us about loss, making it impossible to respond in a mature way to traumatic collective experience, such as pandemics, natural disasters, or armed conflicts.

In Orpheus, we invoke an ancient myth to examine ways of experiencing loss or new rituals and their potential to bring people out of loneliness. Mourning interests us in both an intimate and political dimension: by undermining the omnipresent imperative of constant productivity, it has, after all, an anti-systemic capacity, whereas talking about mourning offers a chance to strengthen social ties and experience pain in solidarity.

As he turns back leaving Hades, Orpheus loses Eurydice forever. The gesture, interpreted usually as a moment of weakness, becomes a recurring refrain around which the theatrical reality of Orpheus and the mourning Orpheuses is built.

CREATORS

Director: Anna Smolar
Script and dramaturgy: Anna Smolar, Tomasz Śpiewak
Monologues and dialogues: Jacek Beler, Jan Dravnel, Mateusz Górski, Natalia Kalita, Anna Smolar, Tomasz Śpiewak, Justyna Wasilewska, Julia Wyszyńska
Stage design and costumes: Anna Met
Choreography of puppet scenes: Natalia Sakowicz
Music: Enchanted Hunters (Magdalena Gajdzica, Małgorzata Penkalla)
Lights: Rafał Paradowski
Puppet creator: Olga Ryl-Krystianowska
Assistant directors: Katarzyna Gawryś, Tymoteusz Sarosiek, Wojciech Sobolewski
Stage manager: Monika Tuniewicz
Producer: Magda Igielska

CAST

Jacek Beler – Friend, Cerberus, Puppeteer, Mourner
Jan Dravnel – Rescuer, Baker, IT Specialist, Persephone, Brother, Puppeteer, Mourner
Mateusz Górski – Snake, Composer, Son, Colleague, Puppeteer, Mourner
Natalia Kalita – Mother-in-law, Colleague, Hermes, Mother, Puppeteer, Mourner
Justyna Wasilewska – Girl, Orpheus in the hell, Puppeteer, Mourner
Dominika Biernat – Grandmother, Doctor, Director of the opera, Hades, Puppeteer, Mourner